شهرداری ها مکلف هستند بر اساس مراحل ذیل نسبت به صدور شناسنامه ساختمان که حاوی پروانه، گواهی عدم خلاف و گواهی پایان ساختمان می باشد اقدام و به متقاضی تسلیم نمایند:
اگر قانونی تصویب می شود یقین کنید که اشکالی در کار بوده و مسوولان برای رفع آن مشکل، پیشنهاد خود را در قالب لایحه به مجلس ارایه داده اند و یا نمایندگان مردم در خانه ملت در نتیجه مراجعات مکرر مردم و شکایت هایی که مطرح می شود به فکر تهیه طرحی افتاده اند که در نهایت به قانون تبدیل شده است. اما اشکال اینجاست که قوانین اجرا نمی شود و یا سلیقه ای اجرا می شود.
یکی از این قوانین که مدت هاست تصویب شده اما همچنان اجرا نمی شود ارایه شناسنامه ساختمان به خریداران مسکن است.
امروزه شهروندان به دلایل گوناگون در آپارتمان هایی زندگی می کنند که در اصطلاح عامیانه به آنها قوطی کبریت می گویند و برای این اصطلاح دلیل قانع کننده ای دارند. خریداران آپارتمان از یک سو به انتقاد از قشری می پردازند که در قالب "بساز و بفروش" اقدام به ساخت و ساز مسکن می کنند و با سو»استفاده از ضعف نظارت، هر نوع مصالح نامرغوبی را به کار می گیرند تا سودهای کلانی را به جیب بزنند و از سوی دیگر نگران این معضل هستند که پس از گذشت مدت کوتاهی، مجبور به تعمیرات آپارتمانشان شوند. البته نگرانی دیگر خریداران آپارتمان ها، رفتار مشاوران املاک است که سعی می کنند به هر قیمتی شده معامله را جوش بدهند و درصدهای میلیونی را بدون آنکه زحمتی کشیده باشند به جیب بزنند.
من از کجا باید بدانم شناسنامه ساختمان چیست؟
در این رابطه یکی از شهروندان که به تازگی آپارتمانی که 3 سال قبل ساخته شده را خریده است می گوید: این آپارتمان برای همه ساکنان دردسر ساز شده است. هنوز 3 سال نیست که چاه آن پر شد و فاضلاب در خانه همسایه طبقه اول بیرون زد. پس از پیگیری از طریق بنگاه دار محل، توانستیم معماری که آن بنا را ساخته پیدا کنیم و هنگامی که از او در این مورد توضیح خواستیم پاسخ داد که مالک قبلی حاضر نشده بود که چاه جدیدی حفر شود و ما نیز تمام فاضلاب را به چاه قدیمی هدایت کردیم . این در حالی است که به مالک قبلی توضیح دادم چاه فاضلاب متعلق به 30 سال قبل است و ظرفیت لازم برای 8 آپارتمان جدید را ندارد اما مالک از ما خواست که این کار را بکنیم و من نیز همان کاری را انجام دادم که مالک خواسته بود.
وی با اعلام اینکه پس از گذشت 2 سال عایق بندی پشت بام ایراد پیدا کرد و مجبور شدیم حدود یک میلیون تومان برای ایزوگام هزینه کنیم می گوید: سرویس های بهداشتی به سقف طبقه پایین نشتی داده و دیوارها ترک خورده است! به چه کسی بگویم برخی از این بساز و بفروش های از خدا بی خبر چه به روز مردم می آورند.
وی در پاسخ به اینکه آیا می داند شناسنامه ساختمان چیست می گوید: من از کجا باید بدانم؟ وقتی بنگاه معاملات املاک بابت خریدن یک آپارتمان 50 متری یک میلیون تومان دلالی گرفته است باید همه موارد قانونی و عرفی را برای خریدار انجام دهد. اما بنگاه داران نیز فقط به فکر این هستند که معامله هر چه سریعتر جوش بخورد و آنها سهمشان را بگیرند. اینکه چه به روزگار خریدار بدبخت میآید، برایشان اهمیتی ندارد.
وی با اعلام اینکه پول خرید آپارتمان را با هزار مکافات و تحمل سختی برای خود و خانواده اش جمع کرده است می گوید: خدا را خوش میآید که پس از این همه مشکلات چنین آپارتمانی را بخریم؟!
البته جواب این سوال زیاد هم سخت نیست زیرا برای آنکه از وضعیت ساختمان خبر داشته باشیم قانون وجود دارد. امروزه صدور پروانه، گواهی عدم خلاف و گواهی پایان ساختمان توسط شهرداری های کشور، باید طبق شناسنامه ساختمان انجام شود. شهرداری ها مکلف هستند بر اساس مراحل ذیل نسبت به صدور شناسنامه ساختمان که حاوی پروانه، گواهی عدم خلاف و گواهی پایان ساختمان می باشد اقدام و به متقاضی تسلیم نمایند:
الف) حداکثر ظرف مدت هفت روز پس از دریافت مدارک لازم شامل درخواست پروانه، نقشه محل وقوع ملک، فتوکپی مدارک مالکیت رسمی، فتوکپی شناسنامه ذینفع (مالک یا مالکین) و در صورت مراجعه وکیل مالک، فتوکپی وکالتنامه، از محل بازدید و گزارش وضعیت موجود ملک را جهت درج در پرونده تنظیم و با تعیین ضوابط شهرسازی حاکم بر ملک (شامل نوع کاربری، میزان تراکم مجاز، تعداد طبقات، حدود تعریض و غیره) آمادگی تحویل نقشه های معماری و محاسباتی را به متقاضی ابلاغ نمایند در غیر این صورت لازم است علت عدم آمادگی تحویل نقشه ها را کتبا به ذینفع اعلام نمایند.
ب) حداکثر ظرف مدت پنج روز پس از دریافت نقشه های مربوطه با رعایت ضوابط اعلام شده در بند الف و نیز مفاد ماده 17 نظام مهندسی ساختمان نسبت به ارائه کلیه برگ های پرداخت عوارض و سایر حقوق قانونی متعلقه به ملک مورد تقاضا اقدام نمایند.
ج) حداکثر ظرف مدت دو روز پس از پرداخت و تسلیم قبوض عوارض فوق الذکر نسبت به صدور شناسنامه ساختمان که حاوی پروانه ساختمان می باشد اقدام نمایند.
بنابراین اگر قانون اجرا شود خریدار باید بداند که در این آپارتمان چه مصالحی به کار رفته و چه کسی بر ساخت آن نظارت داشته است.
قانونی که اجرا نمی شود و مقاماتی که پاسخگو نیستند
در این رابطه یک عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه کمتر ساختمانی را سراغ داریم که شناسنامه داشته باشد گفت: اگر ساختمانی شناسنامه داشته باشد، باید به سازنده و خریدار آن جایزه داد.
نصرالله کمالیان، با اعلام اینکه شناسنامه دار شدن ساختمانها شاید 8 سال و شاید هم دیرتر محقق شود گفت: متاسفانه قانون ارایه شناسنامه ساختمان در کشور ما اجرا نمی شود و هیچ مقامی در این مورد پاسخگو نیست.
وی در پاسخ به اینکه چرا شناسنامه ساختمان به عنوان یک قانون اجرا نمی شود گفت: در اینکه شناسنامه ساختمان یک قانون است شک نکنید اما خیلی چیزهای دیگر هم قانون است که متاسفانه دولت آنها اجرا نمی شود و یا سلیقه ای اجرا شود
نماینده قوچان با تاکید بر اینکه هر ساختمان باید مهندس ناظر داشته باشد گفت: ناظر در نهایت باید نحوه ساخت هر ساختمان را تایید کند اما به درستی انجام نمی شود.
وی با اعلام اینکه ناظر ساختمان هنگام ساخت و ساز وجود دارد گفت: متاسفانه برخی از ناظران ساختمان تنها حضور فیزیکی داشته و اعمال نظر ندارند. این افراد تنها حق امضایشان مطرح است و بابت امضاست که پول می گیرند نه نظارت.
کمالیان این قبیل ناظران ساختمان را به یک قاتل تشبیه کرد و گفت: بارها گفته ام که اگر ناظران ساختمانی به درستی نظارت نکنند با یک قاتل فرقی ندارند. اگر قاتل تفنگی را به سوی کسی بگیرد وشلیک کند، بلافاصله طرف مقابل کشته می شود اما تفاوت اینجاست که ناظر ساختمان ماشه را افشار داده ولی اینکه چه زمانی در اثر ویرانی بنا، گلوله به ساکنان ساختمانها می خورد، معلوم نیست.
وی با ابراز تاسف از اینکه شهرداری ها به نیروهایشان آموزش شناسنامه ساختمان را نداده اند گفت: شاید هم آموزش داده اند اما آقایان نمی دانند که چه کار باید بکنند.
عضو کمیسیون عمران در پاسخ به اینکه آیا مصرف کننده حق دارد از بنگاه معاملات املاک یا فروشنده ساختمان و یا شهرداری بابت ارایه ندادن شناسنامه ساختمان شکایت کند، گفت: این مساله از چندین نگاه قابل بحث است اول اینکه متاسفانه در ایران عادت نکرده ایم که حق خودمان را درست ادا کنیم بنا بر این سازنده ساختمان سعی می کند وظایف قانونی خود را انجام ندهد. دوم اینکه خریداران مسکن نیز اطلاع درستی از قانون ندارند و همین امر باعث می شود نتوانند حق خود را از طرف مقابل مطالبه کنند. سوم اینکه قانون سلیقه ای اجرا می شود یعنی گاهی اجرا می کنند و گاهی هم اجرا نمی کنند. چهارم اینکه افراد واسطه نیز برای آنکه زحمتشان کمتر باشد وظایف خود را به درستی انجام نمی دهند.
وی با تاکید بر اینکه هر چقدر کمتر به ادارات مراجعه کنیم بیشتر خوشمان می آید، گفت: کاغذ بازی و رفت و آمدهای اداری باعث می شود که سازنده ساختمان به دنبال اجرای قانون نرود و یا به دنبال آن باشد تا از روش های دیگری کار خود را سرعت دهد.
وی با اشاره به مشکلات سازندگان ساختمان گفت: سازنده ساختمان برای گرفتن پایان کار این همه دردسر دارد و ترجیح می دهد گرفتن شناسنامه ساختمان را به دردسرهایش اضافه نکند.
کمالیان با تاکید بر اینکه شهرداری به عنوان مجری قانون باید بحث شناسنامه ساختمان را پیگیری کند گفت: بنگاههای معاملات املاک نیز باید در این مورد پیگیر باشند. در این صورت مردم عادت می کنند که هنگام معامله شناسنامه ساختمان را مطالبه کنند و همان طور که ثبت ازدواج به وسیله شناسنامه های دو طرف در دفترخانه صورت می گرد، خرید خانه نیز باید به وسیله شناسنامه ساختمان صورت گیرد و اگر ساختمانی شناسنامه نداشت، دفترخانه اسناد رسمی از ثبت سند آن خودداری کند.
هنوز شناسنامه ساختمان جزو مدارک
مورد معامله ساختمان نیست
و اما یک مشاور املاک با تاکید بر اینکه هر آنچه قانون از ما بخواهد انجام می دهیم می گوید: گرفتن مالیات، عوارض، پایان کار و چندین مورد دیگر برای انتقال سند از فروشنده به خریدار الزامی است و بنگاه دار نیز موظف است آنها را تهیه کند اما در مورد شناسنامه ساختمان هنوز دستوری داده نشده است.
وی با اعلام اینکه بابت حق المعامله ای که دریافت می کنیم باید دوندگی داشته باشیم می گوید: فروشنده ملکش را معرفی می کند و برای آنکه معامله انجام شود باید بارها خریداران را به سراغ ملک ببریم و پس از قولنامه نیز تا هنگام ثبت در دفترخانه، تمام کارهای حقوقی از جمله اینکه ملک اشکال قانونی برای انجام معامله نداشته باشد را پیگیری می کنیم.
این مشاور املاک در واکنش به اینکه خریداران معتقدند که مشاوران املاک طرف فروشنده را می گیرند می گوید: این طور نیست. همیشه خریدار برای مشاور املاک اهمیت بیشتری دارد زیرا اوست که باید خانه اش را در آینده بفروشد و یا اجاره بدهد بنا بر این اگر هم طرف کسی را بگیریم خریدار است.
وی با اعلام اینکه پس از انجام معامله، فروشنده را دیگر نمی بینیم می گوید: خریدار همچنان به ما مراجعه می کند و اگر ملک مشکلی داشته باشد باید پاسخگوی خریدار باشیم.
این مشاور املاک با تاکید بر اینکه شرط اول معامله رضایت طرفین است می گوید: این طور نیست که بخواهیم جانب یک طرف را بگیریم و در حق طرف دیگر اجحاف کنیم.
وی در پاسخ به اینکه آیا می داند شناسنامه ساختمان چیست می گوید: از اسمش پیداست که باید اطلاعاتی در مورد ساختمان بدهد اما تاکنون چنین موردی را ندیده ام.
این مشاور املاک در پاسخ به اینکه تاکنون خریداری شناسنامه ساختمان را مطالبه کرده است می گوید: اکثر افرادی که به ما مراجعه می کنند اولین حرفشان این است که من از قانون چیزی سر نمیآورم ریش و قیچی در دست شماست. بنابراین اگر قرار باشد شناسنامه ای برای ساختمان صادر شود اول بنگاه دار باید بداند.
وی با اعلام اینکه اگر تمام بنگاه های معاملات املاک را بگردید چنین چیزی را نشنیده اند می گوید: ما با سایر همکاران در تعامل هستیم و گمان نمی کنم آنها نیز در این مورد بدانند.
این مشاور املاک پس از تماس با چند همکار دیگرش، می گوید: آنها نیز در این مورد چیزی نمی دانستند.
وی در پاسخ به اینکه آیا در مورد نحوه ساخت و مصالح به کار رفته اطلاعاتی به خریدار می دهد می گوید: آن چیزی که در ظاهر نمایان باشد مردم خودشان می بینند و یا براساس تجربه ای که داریم اطلاع رسانی می کنیم، آن چیزی هم که نمایان نباشد بر عهده سازنده است و خدا می داند که چه کار کرده است.
اما رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، ارائه نکردن شناسنامه ساختمان در تهران و برخی شهرهای کشور را به منزله زیرپا گذاشتن این قانون می داند و می گوید: این بی توجهی به قانون تبعات منفی به بار خواهد آورد.
سیدمهدی هاشمی با اظهار تاسف از اجرا نشدن قانون صدور فنی شناسنامه ساختمان در شهرهای مختلف کشور می گوید: اجرای این قانون براساس توافق بین نظام مهندسی و شهرداری باید اجرایی شود.
وی صدور فنی شناسنامه ساختمان را یک موضوع قانونی دانسته و می گوید: شناسنامه ساختمان به معنای هویت بخشی به ساختمان های کشور است.
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با تاکید بر اینکه شناسنامه ساختمان در قانون پیش بینی شده است می گوید: همه ارگان های مربوطه باید به وظایف قانونی خود در این زمینه عمل کنند.
وی با تاکید بر اینکه شناسنامه فنی ساختمان مورد اهتمام سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور است می گوید: ما در این موضوع براساس قانون تاکید داریم و شهرداری ها و سایر ارگان های مربوطه باید به این قانون جامه عمل بپوشانند. هاشمی با اعلام اینکه در برخی از شهرها صدور شناسنامه فنی ساختمان انجام می گیرد می گوید: در تهران نسبت به قانون کم لطفی می شود و توافقات نظام مهندسی با شهرداری اجرا نمی شود، درنتیجه شاهد هستیم که صدور فنی شناسنامه ساختمانی اجرا نمی شود و تاوان این بی توجهی به قانون را شهروندان می دهند.
